تاملی بر اصول حقوقی و اقتصادی حاکم بر نظام های پرداخت از منظر سند CPSS

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

• محمد رضا پاسبان ¹
• عباس طوسی ²
• مریم علیمحمدی ³
• ابراهیم عبدی پور فرد ⁴

¹ استاد گروه حقوق خصوصی و اقتصادی،دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

² دانشگاه علامه طباطبایی

³ دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه علامه طباطبایی

⁴ استاد گروه حقوق خصوصی، دانشگاه قم ، قم، ایران

10.22067/economlaw.2023.81198.1253

چکیده

نظام های پرداخت ، بخش حیاتی زیرساخت های اقتصادی و پولی هرکشور هستند، که نحوه کارکرد آنها، نقش اساسی در تسویه سریع و کارآمد معاملات، انتقال ایمن وجوه در بخش های مختلف نظام اقتصادی، تقویت و ارتقای کارآیی و افزایش ثبات نظام اقتصادی در عرصه های ملی و بین المللی ایفا می کند. گزارش اصول اصلی حاکم بر نظام های پرداخت مهم سیستمی (CPSS) بانک بین المللی تسویه وجوه (BIS ) مشتمل بر استانداردهای جهانی و اصول دهگانه حقوقی و اقتصادی حاکم بر فرآیندهای نظام های پرداخت است که از مهم ترین ترتیبات مالی و پولی بین المللی در حوزه نظام های پرداخت با هدف تعیین معیارها و اصول بکارگیری و ارزیابی سیستم های پرداخت و سیاست های نظارتی بانک مرکزی بر زیرساخت‌های مالی در کشورهای مختلف جهان است. این سند هم اکنون در نظام های حقوقی و اقتصادی بین المللی به شدت انعکاس و در حوزه های گسترده و متنوع نظام های پرداخت مورد استفاده و توسعه یافته است.

دراین پژوهش تلاش می شود با روش توصیفی و تحلیلی، به معرفی و بررسی این اصول و ابعاد حقوقی و اقتصادی آنها پرداخته شود تا بسترهای لازم به منظور اعمال ، تطبیق و ارزیابی نظام های پرداخت متعدد نظام اقتصادی ایران در چارچوب این اصول فراهم گردد و از این رهگذر شاهد ارتقاء وتوسعه نظام های پرداخت داخلی منطبق با معیارها و هنجارهای بین المللی به روز در حوزه حقوق پرداخت و اقتصاد باشیم.

کلیدواژه‌ها

• نظام پرداخت
• اصول حقوقی
• اصول اقتصادی یا فرآیندی
• بانک مرکزی
• سند CPSS

مراجع

•  

  References

  • Alexander, K. (2009). Global Financial Standard Setting, The G10 Committees, and International Economic Law, 34 BROOK. J. Int'l L, 861-879, 2008-2009.
  • BCBS,B. (2006). Enhancing corporate governance in banking organisations. 1-30
  • Bech, M. L., & Hancock, J. (2020). Innovations in payments. BIS Quarterly Review, March.
  • Benson, C. C., Loftesness, S., & Jones, R. (2017). Payments Systems in the US A Guide for the Payments Professional.
  • Biagio, B., & Massimo, C. (2001). The Oversight of the Payments Systems: A Framework for theDevelopment and Governance of Payment Systems in Emerging Economies. World Bank Report.
  • CPSS,B. (2000). Core of Principles for systemically Important Payment Systems. Part 1.1-18
  • CPSS, B. (2001). Core of Principles for systemically Important Payment Systems. Part 2.1-98
  • CPSS, B. (2003). A glossary of terms used in payments and settlement systems. A glossary of terms used in payments and settlement systems https://www. bis. Org.
  • CPSS,B. (2005). General guidance for payment system development. 1-74
  • CPSS, B. (2005). Central Bank Oversight of Payment and Settlement Systems. 1-61
  • CPSS,B. (2006). General Guidance for National Payment System Development.,1-79
  • CPSS & IOSCO, (2001) Recommendations for Securities Settlement Systems. 1-55
  • Dadgar, (2010). Main Dimenssions of Law & Economics.Tarbiat Modares University Press. (In Persian).
  • Darijani, Mitra, Delir, Hamid, & Ahmadi Mousavi, Seyed Mehdi. (2019). Pathology of the principle of transparency in the field of Iranian criminal legislation and its relationship with good governance. Iranian Political Sociology Monthly, 3(1), 173-208. (In Persian).
  • De Caux, R., Brede, M., & McGroarty, F. (2016). Payment prioritisation and liquidity risk in collateralised interbank payment systems. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 41, 139-150.
  • Directive (EU) 2015/2366 of the European Parliament and of the Council of 25 November 2015 on payment services in the internal market, amending Directives 2002/65/EC, 2009/110/EC and 2013/36/EU and Regulation (EU) No 1093/2010, and repealing Directive 2007/64/EC (Text with EEA relevance)
  • Giovanoli, M. (1993). Bargeld-Buchgeld-Zentralbankgeld: Einheit oder Vielfalt im Geldbegriff? /Banken und Bankrecht im Wandel: Festschrift für Beat Kleiner.
  • Hakimi, N. (2010). New payment infrastructure and electronic settlement, A platform to increase the effectiveness, efficiency and speed of monetary exchanges in the country. Economic News, 8(127), 68-77. (In Persian).
  • Haldane, A. G., & Saporta, V. (Eds.). (2008). The future of payment systems (p.31). Routledge.
  • Heinrich, G. (2003). CPSS Core Principles for Payment Systems. 691-722.
  • Humphrey, D. B. (1995). Payment systems: principles, practice, and improvements (Vol. 23). World Bank Publications.
  • International Monetary Fund (IMF). (1999). Code of good practices on transparency in monetary and financial policies.
  • Kelman, M. C. A., & Chissick, M. (1999). Electronic commerce law and practice. SWeet & MaxWel.
  • Khoshbin, R, Rezaei, F & Rastgar, M. A. (2022) liquidity risk management in new interbank payment systems. Journal of Investment Knowledge. (4) 11. 2-8. (In Persian).
  • Kokkola, T. (Ed.). (2010). The Payment System. Payments, securities and derivatives, and the role of the Euro system. European Central Bank.
  • Ledingham, P., Rodgers, A., & Stinson, A. (2000). Recent developments in the payment system. Reserve Bank of New Zealand Bulletin, 63(4), 4-11.
  • Madhoshi, M, Zali, M. R & Rauf Amani, M. (2005). Evaluating the characteristics of electronic payment systems from the perspective of Iranian users. Journal of Humanities and Social Sciences. (19) 5. 73-80. (In Persian).
  • Maggs, G. E. (1997). New Payment Devices and General Principles of Payment Law’. Notre Dame Law Review, 72, 753.
  • Naderan, E & Sharifzadeh, M.R. (2010). Exchange costs, assumed rules and regulations on contracts in Islam, an introduction to the economic analysis of contract rights in Islam", two specialized quarterly journals of Islamic economic studies, 1(4). 5- 30. (In Persian).
  • Nakajima, M. (2011). Payment system technologies and functions: innovations and developments. IGI Global.
  • Posner, R. A. (1983). The economics of justice. Harvard University Press.
  • Rahmatzade, S. Abdipour Fard, E & Delshad Ma’aref, E. (2022) The Effect of Conflict of Bankruptcy’s Laws on Proper Functioning of Payment Systems, Comparative Law Researches Quarterly. ( 25).3.49-81. (In Persian).
  • Rambure, D., & Nacamuli, A. (2008). Payment Systems: From the Salt Mines to the Board Room.
  • Russo, D. (Ed.). (2021). Payments and market infrastructure two decades after the start of the European Central Bank. European Central Bank.
  • Salim Khani, F. (2016).Providing some basic security solutions in banking and payment systems. Simayebankdari. (2) 6, 17-19. (In Persian).
  • Schmitz, S. W., & Wood, G. E. (2007). Institutional change in the payments system and monetary policy–an introduction. In Institutional Change in the Payments System and Monetary Policy (pp. 13-42). Routledge.
  • Shahchera, M. (2010) The core principles of payments system in Iran. Economic News, (134) 9. 197-199 (In Persian).
  • Summers, B. J. (Ed.). (2012). Payment systems: design, governance and oversight. Central Banking Publications.
  • Turban, E., King, D., Lee, J., & Viehland, D. (2004). Electronic Commerce: a managerial perspective 2004. Pearson Education.
  • Zhang, J., He, L., & An, Y. (2020). Measuring banks’ liquidity risk: An option-pricing approach. Journal of Banking & Finance, 111, 105703.